BORSADA TAHMİN YAPILABİLİR Mİ?

Buraya kadar yatırımcının sahip olduğu psikolojik yapıdan ve kaybı artıran unsurlardan bahsettik.

Şimdi işin teknik ve daha mekanik yönüne biraz bakalım. İnsanlar ömür boyunca hayatlarını idame ettirecek, rahat bir yaşam sağlayacak ve ebeveynlerinin geleceğini garanti altına alacak bir gelir düzeyine erişme çabasındadırlar.

Bu amaçla birikimlerinin zorunlu gereksinimlerini karşılayan bölümü çıktıktan sonra kalan kısmını, bir başka deyişle tasarruflarını belirli bir dönem içinde en yüksek getiriyi sağlayacak şekilde kullanmayı arzu ederler.

İlk bakışta kolay gibi görünen tasarrufların değerlendirilme süreci, artan yatırım çeşitliliği dolayısıyla gittikçe daha karmaşık ve uzmanlık isteyen bir hal almıştır.

Tasarruflarını değerlendirmek isteyen yatırımcının karşılaştığı ilk soru, elindeki tasarruflarını hangi yatırım aracında değerlendireceğidir. Seçilecek yatırım aracının tipi daha çok yatırımcının riske karşı tutumuyla ilgilidir.

Riski sevmeyen ve risk almak istemeyen bir yatırımcı elindeki tasarrufunu bir bankaya belirlenmiş bir faiz oranı üzerinden belirli bir vade için yatırabilir.

Bu durumda yatırımcının dönem sonunda elde edeceği getiri belirlidir. Bu yatırım tipinde risk yok gibi görünse de bu karar dahi belirli riskleri beraberinde taşır.

Tasarrufunu bankaya yatıran yatırımcı ne kadar süre sonra ne kadar bir faiz getirisi sağlayacağını bilmektedir, fakat bilmediği ve risk yaratan bir konu da belirlenen süre sonunda enflasyon oranının ne olacağı sorusudur.

İşte, oluşacak enflasyon oranı, yatırımcı için riski de beraberinde getirecektir. Eğer yatırımcı dönem sonunda enflasyonun üzerinde bir getiri sağlayacağını biliyorsa ve bu getiri onu tatmin ediyorsa sorun yoktur.

Fakat gelecek dönem içerisinde enflasyon oranını tahmin etmek oldukça zor, detaylı ve sürekli çalışma isteyen bir aşamadır. Yukarıda vermiş olduğumuz çok basit gibi görünen yatırım kararı dahi geleceğe dönük bir tahmin yapmanın gerekliliğini ortaya koymaktadır.

Borsada yatırım yapmaya gelince ise cevap verilmesi ve 38 tahmin edilmesi gereken değişken sayısı önemli ölçüde artmaktadır. Şimdi bu anlattıklarımızı biraz daha özet biçimde sunalım.

Elinde belirli bir birikimi olan yatırımcı aşağıdaki finansal araçlara yatırım yapabilir. 1. Bankalarda TL mevduatı hesabı 2. Döviz satın alınması ve bunu döviz tevdiat hesabı olarak banka kesiminde tutmak 3. Repo 4. Yatırım Fonları 5. Yatırım Ortaklıkları 6. Gayrimenkul yatırım ortaklıkları 7. Devlet tahvili ve hazine bonosu satın alınması 8. Özel kesim borçlanma tahvilleri 9. Altın’a yatırım 10. Menkul kıymetler borsasından hisse senedi satın alınması Burada en çok bilinen yatırım araçları verilmiştir. Özellikle türev piyasaların gelişmiş olduğu, gelişmiş ülkelerde yatırım araçları çok daha çeşitli ve sayıca fazladır. Bu sayılan finansal yatırım araçlarının yanında finansal olmayan fakat özellikle Türkiye’de bir yatırım aracı olarak kullanılan gayrimenkul (arsa, ev, dükkan vs.) yatırımı vardır.

İnsanlar gayrimenkul yatırımını da bir yatırım aracı olarak kullanmaktadırlar.

Hangi yatırım aracı olursa olsun, yatırımı yapan birey yada kurumun cevap vermesi gereken en önemli soru, belirli bir dönem sonunda yatırımın reel getirisi’dir.

Reel getiri’den kastettiğimiz şey ise nominal getiriden enflasyon arındırıldıktan sonraki getiridir. Yatırımcılar bu getiriyi maksimize etmeye çalışırlar. Belirli bir yatırım aracına yatırım yapmanın da riskleri ve alternatif maliyeti vardır.

Alternatif maliyeti şöyle bir örnekle açıklayalım. Dövize yatırım yaparak örneğin bir yıl sonunda enflasyonun 5 puan üzerinde bir getiri sağladınız. Aynı dönem içinde tasarrufunuzu repo’da değerlendirmiş

Teknik Analiz ve Yatırımcı Sorgulanıyor 39 olsaydınız enflasyonun 8 puan üzerinde bir getiri sağlayacaktınız. İşte diğer yatırım araçlarının tümünün enflasyonun 5 puan üzerinde reel getiri sağladığını varsayarsak aradaki 3 puanlık fark sizin alternatif maliyetinizi vermektedir.

Bir yatırım aracına yatırım yaparken yatırımcıyı kararsızlığa iten en önemli noktalardan biri de alternatif maliyetlerdir. Belirttiğimiz gibi yatırımcıyı ilgilendiren en önemli soru, yatırım yaptığı aracın belirli bir dönem sonunda sağlayacağı getiridir.

Eğer belirli bir dönem sonunda enflasyon oranının ne olacağı, hangi yatırım aracının hangi getiriyi sağlayacağı kesin olarak biliniyor olsaydı bütün yatırımcılar en yüksek getiriyi sağlayacak olan yatırım aracına yatırım yapacaklardı.

İşte bu tür bir yatırım faaliyeti sürecinde gelecekteki getirilerin bilinmemesi riski doğurur. Şu ana kadar anlattıklarımızı özetleyecek olursak iki kavramı sıkça kullandığımızı göreceksiniz.

Bunlar getiri ve risk kavramlarıdır. Şimdi bu kavramları biraz daha teknik bir dille açıklayalım.

degeri basi Donem degeri basi Donem-degerisonu Donem =Getiri

Yukarıdaki formül, enflasyonun olmadığı bir ekonomide aynı zamanda reel getiriyi vermektedir.