ETKİN PAZAR HİPOTEZİ

“Etkin Pazar” sözü farklı anlamları ifade edebilir fakat temel olarak üç ayrı anlamı olduğu söylenebilir.

Bunlar;

1. İşlemsel (faaliyet) etkinlik

2. Tahsissel etkinlik

3. Bilgisel etkinlik Eğer bir piyasada alım satım sırasında aracı kurumlar tarafından uygulanılan komisyon ve diğer maliyet unsurları tam rekabet koşulları içinde belirleniyorsa ve bu maliyetler olası en düşük oranlarda uygulanıyorsa piyasanın işlemsel olarak etkin olduğu söylenir.

Bizim borsamızda işlemsel etkinlikten bahsedebilir miyiz? Daha önceleri Türkiye'de aracı kurumlar SPK’nın koyduğu alış satışlarda binde 2 komisyon oranına uyarken, birçoğunun da bu kuralı deliyordu.

Bazı aracı kurumlar tarafından hukuki boşluklardan yararlanarak yatırımcılara çeşitli adlarda komisyon iadesi yapılmaktaydı.

Bu da işlemsel etkinliği bozmaktaydı. Bir başka deyişle aracı kurumların tam rekabet koşullarında bu maliyetleri belirlediği söylenemezdi. Şu anki uygulamaya göre komisyon iadesi yasal bir hal aldı ve bütün aracı kurumlar belirli bir işlem için hemen hemen yakın oranlarla çalıştıkları için işlemsel etkinlik eskiye oranla iyileşmiştir.

Sermaye piyasalarının temel fonksiyonu kıt kaynakların en verimli şekilde kullanılmasına imkan verecek şekilde tahsis edilmesidir.

Tahsissel etkinlik kavramı borç verenlerle borç alanlar arasındaki transfer ile ilgilidir. Fonksiyonlarını başarılı bir şekilde yerine getiren bir piyasada tahsissel etkinlik sağlanmışsa hisse senetlerinin fiyatları firmanın gerçek değerini yansıtır.

Eğer hisse fiyatları firmaların gerçek değerlerini yansıtmıyorsa tahsissel etkinlik sağlanamamış demektir.